Ο Ρόλος του ΣΚΛΕ στην εκπαίδευση και την προάσπιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων του Κοινωνικού Λειτουργού

Μέσα από τις πολλές συναντήσεις με συναδέλφους Κοινωνικούς Λειτουργούς που πραγματοποίησαν τα μέλη τη ΣΤΡΟΦΗΣ όλο αυτό το τελευταίο διάστημα, αλλά και ιδιαίτερα μέσα από τις διαδικτυακές ανοιχτές εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν με σκοπό να εκφραστούν οι ανάγκες και τα προβλήματα των συναδέλφων από όλους τους εργασιακούς χώρους (υγεία, εκπαίδευση, τρίτη ηλικία, προγράμματα βοήθεια στο σπίτι, κέντρα κοινότητας, μονάδες ψυχικής υγείας, μη κυβερνητικές οργανώσεις, προσφυγικό, παιδική προστασία, αυτοαπασχολούμενοι) βγάλαμε κάποια κοινά συμπεράσματα που απασχολούν την πλειοψηφία των συναδέλφων, με πιο βασικά εκ των οποίων να είναι:

Η δυσκολία σε πολλά εργασιακά πλαίσια (ιδιαίτερα το είδαμε αυτό στις δομές της τοπικής αυτοδιοίκησης) να κατανοηθεί ο ρόλος και το αντικείμενο εργασίας του Κοινωνικού Λειτουργού από τις διοικητικές αρχές του εκάστοτε φορέα, με συνέπεια οι συνάδελφοι να βρίσκονται πολλές φορές αναγκασμένοι να ακολουθούν εντολές που έρχονται σε αντιδιαστολή με θέματα δεοντολογίας του επαγγέλματος ή με αδυναμία στην προτεραιοποίηση των πραγματικών αναγκών του ωφελούμενου πληθυσμού.

Σε πολλούς εργασιακούς χώρους παρατηρείται δυσκολία στην τήρηση του απορρήτου μεταξύ επαγγελματία ΚΛ και ωφελούμενων μιας και για διάφορους λόγους (έλλειψη ύπαρξης κατάλληλου χώρου συναντήσεων, ύπαρξη εγγράφων σε κοινή θέα, πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα άλλων ατόμων κ.α.), κάτι που αποτελεί μείζον ζήτημα για κάθε επαγγελματία για τον οποίο η διασφάλιση    του απορρήτου αποτελεί μια από τις  βασικές προϋποθέσεις της ορθής  άσκησης του επαγγέλματος μας.

Οι συνάδελφοι πέρα από όσα ορίζει ο ρόλος τους και ο εσωτερικός κανονισμός κάθε υπηρεσίας αναγκάζονται πολύ συχνά να αναλώνονται σε αλλότρια καθήκοντα με πιο συχνό το φαινόμενο να αναλαμβάνουν το ρόλο του διοικητικού και να επωμίζονται το όλο το γραφειοκρατικό φορτίο της υπηρεσίας (έγγραφες αναφορές, διοικητικά έγγραφα, προετοιμασία παραδοτέων κ.α.) με συνέπεια να περιορίζεται πολύ ο ζωτικός χρόνος που έχουν  για να ασχοληθούν με αντικείμενα που συνδέονται άμεσα με το ρόλο τους (ψυχοκοινωνική υποστήριξη, συμβουλευτική καθοδήγηση, διασύνδεση με φορείς, δράσεις συνηγορίας και προάσπισης δικαιωμάτων, εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης στην κοινότητα) και να οδηγούνται στην επαγγελματική εξουθένωση ή την ματαίωση για τον εργασιακό τους ρόλο. 

Η είσοδος σε πολλά εργασιακά πλαίσια τα τελευταία χρόνια (τοπική αυτοδιοίκηση, σχολεία, μονάδες ψυχικής υγείας, κοινωφελή προγράμματα κ.α.) πλήθους νέων απόφοιτων της κοινωνικής εργασίας με έλλειψη προηγούμενης εμπειρίας, παρότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό λόγω της ένταξης του στην αγορά εργασίας, έχει επιφέρει και την δυσκολία διαχείρισης των σοβαρών ζητημάτων που προκύπτουν στις υπηρεσίες τους λόγω και της αδυναμίας να βρουν τρόπους ενημέρωσης και σωστής καθοδήγησης για την αντιμετώπιση τους (πχ διενέργεια κοινωνικών ερευνών, διαχείριση εισαγγελικών εντολών, σύνταξη επίσημων εγγράφων, σωστή αποτύπωση του ρόλου του ΚΛ προς τις διοικητικές αρχές κ.α.). 

Σε όλα τα παραπάνω ζητήματα κοινή συνιστάμενη είναι η απουσία εκπαιδευτικών δράσεων και προγραμμάτων εποπτείας  κατά το διάστημα εργασίας του Κ. Λ. (on the job training) ή επιτροπών ανά θεματικό πλαίσιο αποτελούμενες από έμπειρους συνάδελφους που θα καθοδηγούν τους νεότερους και θα διασφαλίζουν τα επαγγελματικά μας δικαιώματα.

Ο ρόλος του ΣΚΛΕ είναι ιδιαίτερα σημαντικός σε αυτό το τομέα και δυστυχώς τα τελευταία χρόνια βλέπουμε περιορισμένο έργο στην υλοποίηση δράσεων προς αυτήν την κατεύθυνση. Από το 2018 (Ν. 4538/2018, άρθρο 26 (ΦΕΚ Α΄ 85) και με την εξαγγελία για την διαδικασίες ένταξης σε ειδικό μητρώο Κοινωνικών Λειτουργών σε θέματα Αναδοχής και Υιοθεσίας με παράλληλη υλοποίηση πλήθους εκπαιδευτικών σεμιναρίων για την εκπαίδευση των συναδέλφων στο συγκεκριμένο αντικείμενο μέχρι σήμερα βλέπουμε ελάχιστα να έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες λειτουργίας υλοποίησης του μητρώου, ενώ παράλληλα έχουμε πολύ καιρό να ακούσουμε για την υλοποίηση οποιασδήποτε εκπαιδευτικής δράσης. 

Γενικότερα, πέραν κάποιων ημερίδων ή περιορισμένων συμμετοχών σε σεμινάρια βλέπουμε να απουσιάζει τελείως η διοργάνωση συγκεκριμένων εκπαιδευτικών ή εποπτικών δράσεων από το ΣΚΛΕ (ιδιαίτερα σε μια εποχή που είναι εύκολη η πρόσβαση στα ψηφιακά μέσα) που θα βοηθάει ουσιαστικά τους επαγγελματίες συναδέλφους να ενημερώνονται για σημαντικά ζητήματα του επαγγέλματος τους, να λαμβάνουν συμβουλές και καθοδήγηση αλλά και να δικτυώνονται μεταξύ τους με σκοπό την ανταλλαγή πληροφορίων και καλών πρακτικών στο εκάστοτε εργασιακό πλαίσιο.

Η  ΣΤΡΟΦΗ (ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΟΔΟ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΣΚΛΕ) ως συνδυασμός αποτελούμενος από συναδέλφους  από κάθε εργασιακό χώρο αλλά και από άνεργους ή ετεροαπασχολούμενους ΚΛ θεωρεί άμεση προτεραιότητα το νέο κεντρικό όργανο του ΝΠΔΔ ΣΚΛΕ, αμέσως μετά την εκλογή του να προχωρήσει στις απαιτούμενες ενέργειες για την εκπόνηση ενός πλάνου εκπαιδευτικών δράσεων το οποίο θα απαντάει σε όλα τα σύγχρονα και επίκαιρα ζητήματα του ρόλου των Κοινωνικών Λειτουργών και της σωστής άσκησης του επαγγέλματος στα διαφορετικά εργασιακά πλαίσια.