Γνωριμία με το Υπνωτήριο Αστέγων, ο ρόλος του Κοινωνικού Λειτουργού και προτάσεις βελτίωσης

Τα Υπνωτήρια Αστέγων εντάσσονται στις δομές Αστέγων και μαζί με τα Ανοιχτά Κέντρα Ημέρας Αστέγων αποτελούν τις υπάρχουσες, αυτή τη στιγμή, δομές στη χώρα μας που ασχολούνται με τον άστεγο πληθυσμό και προσπαθούν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες της συγκεκριμένης ομάδας ανθρώπων. (Υπάρχουν 9 Υπνωτήρια Αστέγων και 8 ΑΚΗΑ ανά την επικράτεια).

Οι άστεγοι αποτελούν μια ευάλωτη κοινωνική ομάδα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Υπάρχουν άστεγοι οι οποίοι προέκυψαν τα τελευταία μόλις χρόνια ως απόρροια της οικονομικής κρίσης, όμως υπάρχουν και οι μακροχρόνια ή “εκ πεποιθήσεως άστεγοι”, υπάρχουν άστεγοι οι οποίοι αντιμετωπίζουν σοβαρά παθολογικά ζητήματα υγείας και άστεγοι οι οποίοι χρήζουν ψυχιατρικής βοήθειας καθώς όντας στο δρόμο δεν  είχαν ποτέ τη δυνατότητα ή δεν ήταν προτεραιότητά τους να φροντίσουν για τα ζητήματα της ψυχικής τους υγείας, υπάρχουν άστεγοι που έκαναν ή συνεχίζουν να κάνουν χρήση αλκοόλ και άλλοι που ήταν ή είναι ακόμη χρήστες ναρκωτικών ουσιών, υπάρχουν άστεγοι που ζουν στο δρόμο άλλοι που ζουν σε εγκαταλελειμμένα κτίρια, σε σταθμούς λεωφορείων ή τρένων και πολλές ακόμη υπο ομάδες αστέγων.

Στο Υπνωτήριο Αστέγων έχει τη δυνατότητα να φιλοξενηθεί οποιοδήποτε ενήλικο άτομο βρίσκεται αντιμέτωπο με τη συνθήκη της αστεγίας.

Απαιτείται ένα νομιμοποιητικό έγγραφο, τόσο για τους Έλληνες πολίτες όσο και για εκείνους άλλων χωρών και μια σειρά από ιατρικές εξετάσεις πριν την εισαγωγή στη δομή, αναλόγως του εσωτερικού κανονισμού της κάθε δομής, σε όλες πάντως τις περιπτώσεις, ψυχιατρική και δερματολογική εκτίμηση.

Η διάρκεια φιλοξενίας είναι συνήθως 6 μήνες με δυνατότητα παράτασης, κατά περίπτωση, για χρονικό διάστημα που η Κοινωνική Υπηρεσία της δομής σε συνεργασία με τον ωφελούμενο συναποφασίζει.

Ο/Η Κοινωνικός/ή Λειτουργός διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη λειτουργία της δομής του Υπνωτηρίου και συνήθως αναλαμβάνει και το ρόλο του Συντονιστή, καθώς είναι αυτός που αποφασίζει ποιοι άνθρωποι μπορούν να ενταχθούν αλλά και ποιοι και για ποιους συγκεκριμένους λόγους απορρίπτονται.

Είναι αυτός που είναι σε συνεχή επαφή και επικοινωνία με τους φιλοξενούμενους στο επόμενο στάδιο και φροντίζει τόσο για την κάλυψη των κοινωνικοπρονοιακών αιτημάτων τους όσο και για την παροχή συμβουλευτικής και ψυχοκοινωνικής στήριξης και ενδυνάμωσης.

Είναι αυτός που καλείται να υποδείξει στους φιλοξενούμενους την πιθανή μη τήρηση του ατομικού συμφωνητικού που επιφέρει ποινή αλλά και αυτός που αποφασίζει για την οριστική αποχώρηση κάποιου φιλοξενούμενου, την οποία χρειάζεται φυσικά να του την επικοινωνήσει.

Ο/Η Κοινωνικός/ή Λειτουργός είναι αυτός, που σε συνεργασία με όλες τις άλλες ειδικότητες, καλείται να διατηρήσει μία ισορροπία που πολύ εύκολα κινδυνεύει να εκτραπεί της πορείας της στη συγκεκριμένη δομή.

Ως προτάσεις με σκοπό την πιο εύρυθμη λειτουργία της δομής και την ορθότερη άσκηση του ρόλου του Κοινωνικού Λειτουργού, έχουν αναδειχθεί οι εξής:  η ενίσχυση του προσωπικού φύλαξης, με στόχο αφενός, την πρόληψη των φαινομένων βίας, αφετέρου την ύπαρξη κατάλληλων και απαραίτητων, ασφαλών συνθηκών, στις οποίες οι Κοινωνικοί Λειτουργοί (και λοιπές ειδικότητες) θα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στους ωφελούμενους, η αριθμητική ενίσχυση του υφιστάμενου προσωπικού και η μεταβολή των συμβάσεών τους από Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου σε Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου, καθώς είναι πασιφανές ότι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, η εμπειρία τους είναι σημαντική και πολυετής και χωρίς αυτούς οι συγκεκριμένες δομές δε θα μπορούσαν να λειτουργήσουν.

Τέλος, κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία νέων δομών ανά την επικράτεια καθώς άστεγοι συναντώνται σε ολόκληρη τη χώρα και συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με περιστατικά συνανθρώπων μας που όντως άστεγοι αναγκάζονται να μεταφερθούν από μία πόλη που δεν υπάρχει Υπνωτήριο σε άλλη που έχει προκειμένου να καλύψουν, έστω και παροδικά, την ανάγκη τους για στέγη.

 Χάντα Εύα,

 Κοινωνική Λειτουργός Υπνωτηρίου Αστέγων Δ. Θεσσαλονίκης